Từ bỏ Playing the Victim để sống cuộc đời chủ động!

Có câu nói rằng: “Không ai có thể biến bạn thành nạn nhân trừ khi bạn cho phép họ.” Thế nhưng, không ít người lại chọn cách khoác lên mình vai diễn nạn nhân, như một chiếc áo giáp bảo vệ trước những khó khăn và thất bại. Hành vi “Playing the Victim” làm mờ đi ranh giới giữa sự thật và tự thương hại, ngăn cản chúng ta đối mặt và vượt qua những thử thách.

Thử lật mở những góc khuất của tư duy nạn nhân, khám phá vì sao nhiều người lại rơi vào vòng xoáy này. Và quan trọng hơn, làm thế nào để chúng ta có thể thoát khỏi nó, sống một cuộc đời tự tin và đầy bản lĩnh.

Playing the victim là gì?

“Playing the victim” là hành động mà một người cố gắng thể hiện bản thân mình là nạn nhân trong một tình huống nào đó, ngay cả khi họ không thực sự bị tổn thương hoặc chỉ có một phần trách nhiệm trong vấn đề đó. Thường thì người này sẽ đổ lỗi cho người khác, hoàn cảnh hoặc số phận, và sử dụng vai trò “nạn nhân” để thu hút sự đồng cảm, tránh trách nhiệm hoặc để đạt được lợi ích nào đó.

Trong nhiều trường hợp, “playing the victim” có thể là một chiến thuật tâm lý để tránh đối diện với vấn đề thực sự, né tránh trách nhiệm cá nhân hoặc thao túng người khác.

Playing the victim là điều chúng ta luôn đối diện mỗi ngày trong cuộc sống 

Luôn có rất nhiều người cho rằng gốc gác và hoàn cảnh xuất thân định đoạt hầu như mọi điều của số phận. Câu cửa miệng của những người này thường là: “Thì đấy, tôi dân quê lên thành phố, nhà không có điều kiện, bố mẹ không có nhiều tiền mà cũng chẳng quen biết ai. Thế nên ra đời tôi rất chật vật. Thời buổi này những nơi làm tốt đều là con ông cháu cha giữ chỗ cả rồi, chả thi thố xin tuyển vào làm gì cho mất công. Muốn độc lập, ra riêng làm ngoài thì phải có tiền, có vốn, có quan hệ… Nói chung vô cùng bế tắc!”

Phần nào những điều này là sự thật bởi không ai trong chúng ta có thể chọn lựa gốc gác của mình cả, mà xã hội thì phân tầng, bất công ngay từ những ngày đầu tiên con người ta ra đời. Nhưng một sự thật lớn hơn thế là: Không phải đâu đâu cũng như vậy! Mà nếu có như vậy thật thì chúng ta than vãn, tuyệt vọng liệu có được gì? Kêu gào lớn tiếng liệu có thay đổi được gốc gác và hoàn cảnh xuất thân của mình hay không?

Trong tình yêu, “playing the victim” có thể xảy ra khi một người luôn đổ lỗi cho đối phương về mọi vấn đề trong mối quan hệ, bất kể tình huống thực tế. Giống như việc một cặp đôi thường xuyên cãi nhau về việc ai nên làm việc nhà.

Thay vì thảo luận một cách bình đẳng, cô gái luôn than vãn rằng họ phải làm tất cả mọi việc, dù thực tế là cả hai đều chia sẻ công việc nhà một cách công bằng. Cô gái liên tục nói rằng họ bị đối phương bỏ rơi, không quan tâm và không được đánh giá cao, mặc dù người kia đã cố gắng hết sức để cùng san sẻ trách nhiệm.

7 dấu hiệu nhận biết Playing the Victim 

“Playing the victim” hay “diễn vai nạn nhân” là một hành vi tâm lý phổ biến, thể hiện qua nhiều cách khác nhau trong cuộc sống. Người thường xuyên đóng vai nạn nhân thường có xu hướng:

• Đổ lỗi cho người khác: Họ thường đổ lỗi cho hoàn cảnh, người khác về mọi vấn đề xảy ra với mình, thay vì tự nhận trách nhiệm.
• Phóng đại vấn đề: Họ có xu hướng làm quá lên những khó khăn, đau khổ mà họ đang trải qua, khiến mọi chuyện trở nên tồi tệ hơn.
• Tìm kiếm sự đồng cảm thái quá: Họ luôn mong muốn được người khác thương hại, an ủi và cho rằng mình là người đáng thương nhất.
• Tránh né trách nhiệm: Họ không muốn thay đổi hoặc cải thiện tình hình, mà chỉ muốn mọi người giải quyết vấn đề thay cho mình.
• Cảm thấy bất lực: Họ tin rằng mình không thể làm gì để thay đổi cuộc sống và luôn cần sự giúp đỡ của người khác.
• Giữ mối hận thù: Họ khó tha thứ cho những người đã làm tổn thương mình và luôn mang theo sự tức giận, oán hận.
• Sợ hãi sự thay đổi: Họ sợ phải đối mặt với những tình huống mới và không muốn bước ra khỏi vùng an toàn của mình.

Những dấu hiệu khác cho thấy một người đang diễn vai nạn nhân bao gồm việc luôn cảm thấy mình là trung tâm của sự chú ý, họ mong muốn mọi người tập trung vào bản thân và những vấn đề của mình. Điều này thường đi kèm với khó khăn trong việc xây dựng mối quan hệ, khi họ liên tục đổ lỗi cho người khác về việc các mối quan hệ không thành công.

Họ cũng có xu hướng so sánh mình với người khác và luôn cảm thấy mình kém may mắn hơn. Thêm vào đó, họ thường sử dụng những từ ngữ tiêu cực như “không công bằng”, “tội nghiệp”, “đáng thương” để mô tả về bản thân, nhằm củng cố vai trò nạn nhân mà họ đang tự xây dựng.

Tại sao người ta lại “nghiện” diễn vai nạn nhân đến vậy?

Việc một người liên tục đóng vai nạn nhân, đổ lỗi cho mọi thứ xung quanh thay vì tự chịu trách nhiệm về hành động của mình là một hành vi tâm lý phức tạp. Có nhiều lý do khiến người ta có xu hướng này, dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến:

• Bảo vệ bản thân: Khi cảm thấy bị tổn thương hoặc yếu thế, con người có xu hướng tự bảo vệ mình bằng cách đổ lỗi cho người khác. Điều này giúp họ tránh phải đối mặt với những cảm xúc tiêu cực và cảm giác bất lực.
• Thu hút sự chú ý: Đóng vai nạn nhân là một cách để thu hút sự quan tâm và đồng cảm từ người khác. Họ muốn được người khác chăm sóc, an ủi và cảm thấy mình được quan tâm.
• Tránh né trách nhiệm: Khi đổ lỗi cho người khác, họ sẽ không phải đối mặt với những hậu quả của hành động của mình và tránh được cảm giác tội lỗi.
• Tạo ra một hình ảnh đáng thương: Bằng cách thể hiện mình là nạn nhân, họ có thể tạo ra một hình ảnh đáng thương để khơi gợi sự thương hại và đồng cảm từ người khác.
• Do những trải nghiệm trong quá khứ: Những người từng trải qua những tổn thương sâu sắc trong quá khứ có thể dễ dàng rơi vào vai trò nạn nhân. Họ có thể tin rằng mình luôn là người bị đối xử bất công và không xứng đáng với những điều tốt đẹp.
• Do tính cách: Một số người có tính cách nhạy cảm, dễ bị tổn thương hoặc có xu hướng tự ti có thể dễ dàng rơi vào vai trò nạn nhân.

Ngừng xem mình là “nạn nhân” trong mọi mối quan hệ!

Ngừng xem mình là “nạn nhân” trong mọi mối quan hệ là một bước quan trọng để cải thiện bản thân và tạo ra những mối quan hệ lành mạnh hơn. Khi bạn luôn tự đặt mình vào vai trò nạn nhân, bạn không chỉ khiến người khác cảm thấy mệt mỏi mà còn làm hạn chế sự phát triển cá nhân của chính mình.

Nhận ra trách nhiệm cá nhân: Hãy hiểu rằng mọi người đều có trách nhiệm đối với hành động và cảm xúc của mình. Thay vì đổ lỗi cho người khác về những vấn đề bạn gặp phải, hãy tự hỏi xem bạn có thể làm gì để cải thiện tình hình. Tự nhận trách nhiệm sẽ giúp bạn cảm thấy có quyền kiểm soát hơn và giảm bớt cảm giác bất lực.

Thay đổi góc nhìn: Thay vì nhìn nhận mọi việc từ góc độ của một nạn nhân, hãy cố gắng nhìn nhận tình huống từ nhiều góc độ khác nhau. Điều này giúp bạn hiểu rõ hơn về động cơ và hành động của người khác, từ đó dễ dàng thông cảm và giải quyết xung đột một cách công bằng hơn.

Tập trung vào giải pháp, không phải vấn đề: Khi gặp khó khăn trong mối quan hệ, thay vì than phiền và đổ lỗi, hãy tập trung vào việc tìm kiếm giải pháp. Suy nghĩ tích cực và chủ động tìm cách giải quyết sẽ giúp bạn thoát khỏi vai trò nạn nhân và trở thành người giải quyết vấn đề.

Học cách tự khẳng định: Để tránh cảm giác bị lợi dụng hoặc bị đối xử bất công, hãy học cách tự khẳng định bản thân một cách tôn trọng và rõ ràng. Việc này không có nghĩa là bạn phải trở nên cứng rắn hay ích kỷ, mà là biết cách bảo vệ quyền lợi của mình mà không gây hại đến người khác.

Biết tự trọng: Khi bạn có lòng tự trọng cao, bạn sẽ ít có xu hướng xem mình là nạn nhân. Hãy dành thời gian chăm sóc bản thân, phát triển kỹ năng và đam mê cá nhân để xây dựng lòng tự trọng và cảm giác tự tin.

Học cách buông bỏ: Không phải lúc nào bạn cũng có thể thay đổi mọi thứ hoặc mọi người xung quanh. Hãy học cách buông bỏ những điều mà bạn không thể kiểm soát, và tập trung vào những gì bạn có thể thay đổi. Điều này giúp giảm bớt sự căng thẳng và giúp bạn không rơi vào vai trò nạn nhân.

Nhận hỗ trợ khi cần: Đôi khi, những thói quen xấu như xem mình là nạn nhân có thể bắt nguồn từ những vấn đề sâu xa trong quá khứ. Nếu bạn cảm thấy khó thoát khỏi lối suy nghĩ này, hãy tìm đến sự hỗ trợ từ bạn bè, gia đình, hoặc thậm chí là một chuyên gia tâm lý.

Kết luận 

“Khi bạn đổ lỗi cho người khác, bạn từ bỏ quyền lực để thay đổi cuộc sống của mình.” Chỉ khi dám đối mặt với khó khăn và tự chịu trách nhiệm, bạn mới có thể nắm quyền kiểm soát và viết nên câu chuyện cuộc đời theo cách mình mong muốn. Thay vì đóng vai nạn nhân, hãy chọn trở thành người lãnh đạo cuộc sống của chính mình, tự tin bước tới và tạo ra những thay đổi tích cực.